Lokaal geld
Een transitieverhaal door Lydwien. Ook een Transitieverhaal schrijven? Mail naar lynn@transitiontowns.nl.
De Brixton pound
Geld lijkt iets zo alledaags dat we nauwelijks stilstaan bij de vraag wat geld eigenlijk is. Waarom zou je ook. Je kunt er je boodschappen mee betalen. Of misschien soms wel niet – wat je al hoofdbrekens genoeg bezorgt. Hoezeer geld ook een gegeven mag lijken; het is een door mensen gecreëerd sociaal construct. Dat betekent dat we geld ook op een totaal andere manier kunnen ontwerpen. Als lokaal geld bijvoorbeeld.
Waarom zouden we dat willen? Op het huidige geldsysteem valt het een en ander aan te merken. Ik noem kort een paar punten. Zo wordt meer dan 95 procent van geld zoals wij dat kennen gecreëerd door commerciële banken, in de vorm van een schuld. Wanneer je een hypotheek afsluit komt het geld voor je huis niet van de spaarrekeningen van anderen. Het wordt gecreëerd met een druk op de knop: was er eerst 0 euro, nu staat er twee ton op je rekening. Met hiertegenover jouw belofte dat je deze schuld terugbetaalt – inclusief rente. Een voor banken zeer lucratief systeem dat ervoor zorgt dat onze economie moet blijven groeien. Het geld om meer terug te betalen dan je hebt geleend moet tenslotte ergens vandaan komen. Met alle gevolgen van dien voor het welzijn van mens en planeet. Ook verlaat geld veel regio’s makkelijker dan dat het er binnenkomt. Van elke euro die je besteedt bij een grote keten of multinational blijft er maar een paar cent in de regio. De rest gaat naar het hoofdkantoor, aandeelhouders, et cetera. Ten koste van de lokale economie. Dat kan ook anders.
Wat moet ik me erbij voorstellen? Lokaal geld vind je in allerlei soorten en maten. Veel initiatieven hebben als doel om gemeenschappen socialer, groener en/of economisch sterker te maken. In de Londense wijk Brixton kun je ondernemers betalen in Brixton Pound. In tegenstelling tot ponden die bij grote ketens worden besteed verlaten de Brixton Pounds de wijk minder snel. Daarnaast stimuleren ze dat ondernemers lokaal inkopen. In verschillende Keniaanse sloppenwijken zorgt een lokale geldsoort ervoor dat bewoners met elkaar kunnen handelen ondanks het gebrek aan regulier geld in de wijk.
En dichter bij huis? Ook in Nederland gebeurt er van alles op het gebied van lokaal geld. Een van de partijen die actief is op dit gebied is Qoin. Qoin creëert samen met gemeenten, instellingen, het lokale bedrijfsleven en inwoners zogenaamde gemeenschapsmunten volgens het ‘SamenDoen’-model. Met SamenDoen bundelen deze spelers hun krachten om hun lokale gemeenschap socialer, groener en economisch sterker te maken. In SamenDoen worden mensen bijvoorbeeld beloond met ‘munten’ wanneer ze aankopen doen bij de bakker om de hoek, deelnemen aan een bewonerscommissie, afval scheiden of mee helpen met een uitje van het zorgcentrum. Zo komen de munten in omloop als waardering voor een positieve bijdrage aan de gemeenschap, in plaats van als schuld.
Een deelneemster aan SamenDoen in de gemeente Tholen, samen met haar man en de met munten betaalde elektrische fiets.
En daar kunnen mensen mee betalen? Jazeker, bij lokale ondernemers. Een deelneemster van SamenDoen in de gemeente Tholen spaarde zoveel munten met haar vrijwillige inzet in een zorgcentrum dat ze er een elektrische fiets van kon kopen. Onderling kunnen inwoners de munten ook besteden, voor vriendendiensten en burenhulp. Al met al met als effect dat lokale waarde, zowel economisch als sociaal, aan de regio wordt gebonden en versterkt.
Lydwien werkt voor Qoin. Ze heeft deze blog geschreven op persoonlijke titel. Lees de hele versie van dit Transitieverhaal, inclusief extra informatie, op onze website.
|
Bas van Bavel, Ewald Engelen en John Grin spreken in Pakhuis de Zwijger over de ondergang van de vrije markteconomie, de democratie als slachtoffer en commons als de way out.
